Voederbieten

Voederbieten zijn aan een opmars bezig in België. Hoewel de voederbietenteelt in de jaren ’40 in België arealen bereikte van ongeveer 75.000 ha, daalde dat areaal sterk tot een dieptepunt van zo’n 2.600 ha in 2007. Dankzij Rhizoctonia tolerante rassen en betere mechanisatiemogelijkheden lijken voederbieten de laatste jaren opnieuw een interessante keuze. In 2022 teelden Belgische landbouwers 5.646 ha voederbieten. Voederbieten hebben een hoge productiecapaciteit en zijn een smakelijk ruwvoeder van hoge kwaliteit. Voederbieten zijn tevens het goedkoopste ruwvoeder in VEM per hectare en geven een betere mineralenbenutting op het melkveebedrijf. De hoge energie-inhoud zorgt ervoor dat zij uitermate geschikt zijn voor hoog productief melkvee.

Voederbietrassen worden onderverdeeld in twee groepen op basis van hun droge stofgehalte. Voederbieten met een hoger droge stofgehalte realiseren een zeer hoge droge stofopbrengst per hectare, maar hebben het nadeel dat ze iets harder kunnen zijn, waardoor dieren ze moeilijker kunnen eten. Meestal is het voor deze types voederbieten nodig om de bieten machinaal te verkleinen alvorens deze te voederen aan melk- of vleesvee.

Het is voor landbouwers zeker ook raadzaam om de tolerantie tegen Rhizoctonia in rekening te nemen tijdens het kiezen van een geschikt ras. Vooral in lichtere zand(leem)bodems en tijdens natte zomers durven problemen met de bodemgebonden schimmel Rhizoctonia

zorgen voor grote opbrengstverliezen. Op de ILVO rassenlijst staat voor elk ras de tolerantie tegen Rhizoctonia weergegeven.

Bekijk de beschrijvende rassenlijst van voederbieten 2024

Bekijk de lijst van de kwekers en vertegenwoordigers van voederbieten 2024

Vaak gestelde vragen over voederbieten

Rhizoctonia solani veroorzaakt wortelbrand en/of wortelrot. Typische symptomen zijn afgestorven bladeren (‘slapende bieten’) en rotte wortels. De schimmel kan jaren in de bodem overleven onder de vorm van sclerotiën. De ziekte komt eerder voor op lichte gronden (zand, lichte leem) en manifesteert zich sneller op plekken met structuurschade: kopakkers en natte plekken.

Rhizoctonia heeft een ruim spectrum aan waardplanten van zowel landbouwgewassen als onkruiden. Dit maakt het voor de schimmel makkelijk om onder veel omstandigheden tot ontwikkeling te komen. Belangrijke onkruiden, waarin de ziekte niet tot uiting komt maar zich wel vermenigvuldigt, zijn bijvoorbeeld kweek, paardenbloem, hanenpoot en straatgras.

Gevoelige landbouwgewassen zijn suikerbiet, maïs en grassen. Het is dan ook niet gemakkelijk om hiermee rekening te houden in de teeltrotatie. Ook het uitspreiden van dierlijke mest kan bevorderlijk zijn voor Rhizoctonia. Bietenkuilen waarin met Rhizoctonia aangetaste bieten aanwezig zijn, stellen duidelijk problemen bij de bewaring omdat het proces van rotting doorgaat in de kuil.

De beste oplossing om Rhizoctonia tegen te gaan is tolerante rassen kiezen. De tolerantie houdt meestal geen volledige immuniteit in. In geval van Rhizoctonia-aantasting zal het percentage uitval en de graad van aantasting veel kleiner zijn bij tolerante rassen dan bij niet-tolerante rassen.

Doordat Rhizoctonia vaak pleksgewijs voorkomt in een perceel, is het niet evident om aan de hand van veldproeven de Rhizoctonia-tolerantie van rassen te beoordelen. Daarom werd op ILVO-Plant een biotoets ontwikkeld om onder gecontroleerde omstandigheden in de serre Rhizoctonia-tolerantie te beoordelen.

Opgelet: Opbrengstgegevens in de rassenlijst zijn op basis van opbrengstproeven zonder Rhizoctonia-aantasting.

Er wordt een onderverdeling gemaakt in 2 groepen op basis van het drogestofgehalte:

Groep 1: voederbieten met een gemiddeld tot hoog gehalte aan droge stof
Groep 2: voederbieten met een hoog tot zeer hoog gehalte aan droge stof

De grote peilers waarop de rassenkeuze moet steunen zijn: de wijze van vervoedering (al dan niet snijden -mengkuil) en de productiecapaciteit.

Op percelen met een verhoogd risico op Rhizoctonia-aantasting is het aangewezen om een Rhizoctonia-tolerant ras uit te zaaien.

Bij de meeste triploïde rassen is het gewas vlugger gesloten dan bij de diploïde rassen en ook tijdens het groeiseizoen blijft de bodembedekking beter zodat de onkruiden minder kans krijgen om zich door te zetten. Vooral bij een vroege zaai moet gekozen worden voor rassen met een goede schietersresistentie.

Meeldauw, Cercospora en roest zijn de ziekten waarvoor rasverschillen werden waargenomen. Het loont de moeite om rekening te houden met de ziektegevoeligheid bij de rassenkeuze, zeker wanneer geen ziektebestrijding wordt uitgevoerd. Op steeds meer landbouwbedrijven wordt één fungicidebehandeling toegepast. In de officiële rassenproeven worden nooit fungiciden toegepast. De invloed van ziekteaantastingen weerspiegelt zich dan ook in de opbrengstcijfers weergegeven in het rassenoverzicht.

Voederbieten worden bijna uitsluitend mechanisch gerooid. Hierbij moet men zich vóór de inzaai goed informeren en de rassenkeuze hierop afstellen:

De afstand tussen de rijen en de plantdichtheid is afhankelijk van de oogstmachine. Voor het rooien met een suikerbietrooier is een homogene stand van 85.000 pl./ha optimaal. De tussenrij-afstand bedraagt meestal 50 cm.
Als de voederbieten ongemalen vervoederd worden dan moet een ras met een drogestofgehalte lager dan 15 % gekozen worden. Het drogestofgehalte in deze tabel is een gemiddelde over meerdere jaren en geeft een goede indicatie van het te verwachten drogestofgehalte.
Voor een mengkuil maïs-voederbieten zal een voederbietras minimaal 15,5 % DS bevatten en zo weinig mogelijk aanklevende aarde in de kuil meenemen. Bedenk hierbij dan dat de bietenoogst meestal begin oktober moet gebeuren, met een iets lager drogestofgehalte en drogestofopbrengst als in het rassenoverzicht is weergegeven tot gevolg. In onderzoek en praktijk zoekt men naar andere producten om samen met de bieten in te kuilen vb. perspulp. Dit laat toe om de voederbieten later te oogsten en hun productiecapaciteit te benutten.
Bij de oogst worden de bieten het best ontbladerd en niet ontkopt (hoogstens in het bladrozet snijden). Dit is noodzakelijk als de bieten vers bewaard worden om rotting te voorkomen.