Grassen

De keuze van de in te zaaien soort(en) steunt vooral op de combinatie van gewenste landbouwkundige eigenschappen: productiviteit, smakelijkheid, soepelheid in de uitbating, voederwaarde en persistentie. Persistentie is voor blijvend grasland een zeer belangrijke eigenschap en is vooral afhankelijk van de langleefbaarheid, de wintervastheid en de concurrentiekracht tegenover de mede uitgezaaide soorten en de oorspronkelijke flora.

Maar opgelet, ook binnen de rassen per soort is variatie in kenmerken mogelijk.

De gemiddelde doorschietdatum of gemiddelde datum van aarvorming komt overeen met de datum waarop 3 aarpunten zichtbaar zijn bij 50 % van de planten. Dit wordt beïnvloed door de daglengte.

Van bepaalde soorten heeft men op basis van deze doorschietdatum vroege, late en zelfs tussen rassen geselecteerd. Soms worden de vroege rassen ook hooitypen en de late rassen weidetypen genoemd.

Onderstaande figuur toont dat Rietzwenkgras en Veldbeemdgras als eerste in aar komen, gevolgd door Kropaar, Beemdlangbloem, Italiaans raaigras en Timothee. De rassen Engels raaigras vertonen een grote spreiding in datum van aarvorming en worden daarom opgedeeld in vroege, tussen en late types.

Wat is de impact hiervan?

Vroege rassen hebben een vlottere voorjaarsontwikkeling maar de tijdspanne tussen gepast inscharen en doorschieten is zeer beperkt in de eerste twee omlopen. Na het doorschieten neemt de smakelijkheid af en nemen de weideresten toe. Maaigebruik in het voorjaar is bij deze groep bijna noodzakelijk om een goede grasbenutting te hebben. De tussen- en late types bieden ruimere mogelijkheden tot begrazing en kunnen ook gemaaid worden: zij zijn zeer soepel in gebruik.

De keuze van de in te zaaien soort(en) is in de eerste plaats afhankelijk van de toekomstige gebruiksduur en -wijze. Volgende tabel geeft een overzicht van de verschillende mogelijkheden qua gebruiksduur en -wijze en welke grassoorten telkens gebruikt kunnen worden.

Soortkeuze in functie van gebruik

Door het opleggen van bemestingsnormen wordt de totale N-bemesting beperkt en wordt in bepaalde gebieden (o.a. waterwingebieden) de uitbating minder intensief. Onder deze voorwaarden komen mengsels met Timothee, Beemdlangbloem en witte klaver opnieuw in de belangstelling.

Bij onderzoek van meerdere rassen van Engels raaigras bij twee verschillende N-niveaus op twee locaties in Vlaanderen is gebleken dat de volgorde van de rassen betreffende de DS-opbrengst niet werd beïnvloed door het bemestingsniveau. Dit betekent dat de opbrengstgegevens van de beschrijvende rassenlijst bij Engels raaigras zowel geldig zijn bij een intensieve als bij een extensieve graslanduitbating.

Datum van doorschieten - datum van aarvorming

Alleen bij Engels raaigras zijn de verschillen in doorschietdatum zo groot dat een indeling in verschillende types (vroeg, tussen en laat) praktisch belang heeft. De doorschietdata die vermeld staan in de tabellen zijn afkomstig van waarnemingen op proeven aangelegd op 2 locaties in Vlaanderen.

Drogestof (DS)-opbrengst

Bij de soorten, die voor blijvend grasland geschikt zijn, werd de bepaling van de DS-opbrengst uitgevoerd in minstens 2 cycli van 3 jaar. Bij Italiaans raaigras werd de DS-opbrengst bepaald bij een voorjaarszaai (2 jaar) en een najaarszaai (1 jaar).

Persistentie

Bij een gepast maairegime, zonder veldperiode en zonder bereiding, blijven de huidige rassen bij Engels raaigras 3 jaar een goed gesloten zode behouden. Onder begrazingsregime is de persistentie beduidend lager; wat een juister beeld weergeeft van de rassen voor de praktijk. De cijfers voor persistentie weergegeven in deze rassenlijst zijn afkomstig van begrazingsproeven. Deze worden elk jaar uitgezaaid op twee locaties. Na drie jaar praktijkuitbating worden de rassen beoordeeld op het percentage Engels raaigras dat nog aanwezig is.
Bij de overige grassoorten wordt de persistentie bepaald aan de hand van beoordelingen op de maaiproefvelden en individuele planten.

Gezondheid

Ziekten hebben een negatieve invloed op de opbrengst maar vooral op de smakelijkheid en de opname bij begrazing.

De belangrijkste ziekten zijn:

• Raaigrassen: kroonroest, bladvlekkenziekte
• Beemdlangbloem: bladvlekkenziekte
• Timothee: paarse bladvlekkenziekte
• Veldbeemdgras: bladvlekkenziekte, gele roest en bruine vlekkenziekte

Vroegheid voorjaarsontwikkeling

Hoe vlugger de voorjaarsontwikkeling, hoe vlugger kan begraasd worden. Rassen, met een zelfde gemiddelde doorschietdatum, kunnen aanzienlijk verschillen in groeisnelheid in het voorjaar. De waardering van de rassen is gesteund op het meten van de grashoogte in het voorjaar.

Voederwaarde

Binnen de hier vermelde grassoorten zijn de verschillen in verteerbaarheid tussen de huidige rassen gering. Op het vlak van de voederwaarde is er met een goede uitbating (tijdig inscharen en/of maaien) veel meer te bereiken dan met een gerichte rassenkeuze.

Bij Italiaans raaigras is een quotering voor stengelvorming (dit is nadelig voor de voederwaarde) in het jaar van inzaai weergegeven. Hierin zijn duidelijke rasverschillen aanwezig.

Wintervastheid

Om hierover een oordeel uit te spreken zijn te weinig gegevens beschikbaar. Een vaststelling in dit verband: rassen die minder goed de winter uitkomen kunnen door een sterk uitstoelend vermogen deze winterschade aan de grasmat in meer of mindere mate herstellen zodat al dan niet herinzaaien geval per geval moet overwogen worden.